Trong xuất nhập khẩu, giao nhận hàng hóa vận đơn được biết đến như một giấy tờ pháp lý, tuy nhiên việc sử dụng vận đơn gốc khá phức tạp và có nhiều hạn chế. Vì vậy, trong một số tình huống, người ta có thể sử dụng Seaway Bill of Lading để thay thế. Vậy seaway bill là gì?
1. Seaway Bill Là Gì?
Seaway Bill là một loại hợp đồng vận chuyển giữa khách hàng và công ty vận chuyển, chẳng hạn như các hãng tàu. Nó có thể tồn tại dưới dạng tệp mềm hoặc in ra trên giấy như một loại hóa đơn. Tuy nhiên, Seaway Bill không thể được sử dụng để mua bán, không thể chuyển nhượng cho bên thứ ba và không có giá trị pháp lý. Thường thì, Seaway Bill được sử dụng để chứng nhận việc vận chuyển hàng hóa, đối chiếu thông tin về thanh toán trước, xử lý các giao dịch có giá trị thấp và để chống lại việc gian lận trong quá trình vận chuyển hàng hóa.
2. Sự ra đời của Seaway Bill
Thực tế cho thấy việc sử dụng vận đơn trong quá trình vận chuyển hàng hóa đang gặp nhiều khó khăn và trở ngại. Tuy nhiên, để hàng hóa có thể đến tay người nhận, bản gốc của vận đơn vẫn là điều bắt buộc. Tuy nhiên, vận đơn thường được vận chuyển qua đường bưu điện, gây ra nhiều khó khăn trong quá trình này.
Ngoài ra, việc phát hành và sử dụng vận đơn cũng gây tốn kém chi phí, bởi vận đơn dễ bị làm giả và do đó cần in các chữ mịn nhỏ ở mặt sau, yêu cầu sự tỉ mỉ và công phu.
Tổng thể, vận đơn vẫn được sử dụng rộng rãi giữa người mua và người bán và vẫn đang trong quá trình chuyển từ công nghệ thủ công sang công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, vận đơn đang chậm trễ trong quá trình vận chuyển qua đường bưu điện.
Chính vì những khó khăn và trở ngại trên, Seaway Bill đã được tạo ra để giải quyết các vấn đề trong quá trình giao nhận hàng hóa.
Seaway Bill là kết quả của sự tiến bộ của khoa học, kỹ thuật và internet, giúp quá trình giao nhận hàng hóa trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn. Nó giảm thiểu chi phí phát hành và lưu thông vận đơn cho mọi người và loại bỏ nỗi lo thất lạc bill khi hãng tàu không cần phải ký bill và người mua không cần phải lo lắng về việc này.
Bên cạnh đó, Seaway Bill đảm bảo chỉ giao hàng cho Consignee đúng bởi vì họ phải có giấy tờ chứng minh. Tương tự như các loại vận đơn khác, Seaway Bill vẫn có các điều khoản được in ở phía sau.
3. Chức năng của Seaway Bill
Seaway Bill có nhiều chức năng quan trọng trong vận tải đường biển cho người dùng hiện nay, bao gồm:
• Được sử dụng như một thỏa thuận giữa người mua và người bán.
• Chỉ được sử dụng trong trường hợp các bên đã tin cậy lẫn nhau và không có tính năng giống như vận đơn thông thường.
• Đảm bảo tính an toàn cho người dùng bởi vì để nhận hàng, người nhận phải chứng minh được họ là người đó và có giấy tờ chứng minh phù hợp với thông tin trên Manifest.
• Không có chức năng là một vận đơn và không có tính pháp lý. Thay vào đó, nó được coi như là một tài liệu chuyển nhượng giữa hai bên trong quá trình vận chuyển hàng hóa.
• Với Seaway Bill, lòng tin là yếu tố quan trọng nhất. Do đó, Seaway Bill không đảm bảo an toàn cho hàng hóa của bạn.
4. Cách sử dụng Seaway bill
Khi thời gian vận chuyển hàng hóa bằng tàu biển ngắn hơn thời gian gửi B/L từ cảng xếp đến cảng dỡ, seaway bill thường được sử dụng bởi các công ty có quan hệ hợp tác thân thiết và đáng tin cậy nhau. Phổ biến đối với các đơn vị giao nhận (forwarders) và đơn vị gom hàng (consolidator). Seaway bill chỉ áp dụng được với bill đích danh, trong khi Bill gốc có thể là bill đích danh hoặc bill theo lệnh (bill to order).
Với Seaway bill, shipper không cần phải gửi ngay bản gốc cho consignee tại cảng đến, mà có thể gửi bản sao qua fax hoặc email. Điều này giúp tiết kiệm được chi phí gửi chứng từ cho shipper.
Đối với carrier, họ chỉ cần phát hành một tờ Seaway bill thay vì 3 Bill gốc, không tốn nhiều công sức in mặt sau như của B/L thông thường, và thay vào đó là các điều kiện, quy định liên quan đến vận chuyển được dẫn chiếu đến trên mặt trước bằng một điều khoản ngắn gọn. Hàng hoá sẽ được giao cho consignee trên cơ sở những điều kiện của carrier hoặc một tổ chức quản lý hàng hoá tại cảng đến. Tuy nhiên, việc áp dụng Seaway bill vẫn chưa phổ biến ở Việt Nam, mặc dù đã có cơ sở pháp lý để áp dụng.
5. Phân biệt Seaway Bill và Surrender Bill
Seaway Bill và Surrender Bill đều là hai loại vận đơn được sử dụng trong thương mại quốc tế. Dưới đây là bảng so sánh giữa Seaway Bill và Surrender Bill:
| Tiêu chí | Seaway Bill | Surrender Bill |
| Định nghĩa | Là vận đơn điện tử không có giá trị thực tế và được sử dụng để xác nhận việc vận chuyển hàng hóa | Là vận đơn giấy có giá trị thực tế và được sử dụng để xác nhận việc vận chuyển hàng hóa |
| Sử dụng | Thường được sử dụng trong các giao dịch nhanh, cần tiết kiệm thời gian và giảm chi phí | Thường được sử dụng trong các giao dịch quan trọng, đòi hỏi bảo mật và an toàn hơn |
| Chủ quyền hàng hóa | Hàng hóa được phát hành cho tên người nhận hàng trên Seaway Bill | Hàng hóa được phát hành cho tên người nhận hàng trên Surrender Bill hoặc chủ hàng |
| Thay đổi thông tin | Không thể thay đổi thông tin sau khi đã phát hành Seaway Bill | Có thể thay đổi thông tin trong vòng một thời gian nhất định sau khi phát hành Surrender Bill |
| Phương thức thanh toán | Thường không yêu cầu chữ ký và được phát hành bằng cách in hoặc gửi qua email | Thường yêu cầu chữ ký và được phát hành bằng cách in và gửi bằng đường tàu hoặc qua bưu điện |
| Cơ chế bảo mật | Thường không yêu cầu chữ ký và được phát hành bằng cách in hoặc gửi qua email | Thường yêu cầu chữ ký và được phát hành bằng cách in và gửi bằng đường tàu hoặc qua bưu điện |
Tóm lại, Seaway Bill và Surrender Bill đều có những ưu điểm và hạn chế riêng của mình, tùy vào mục đích sử dụng và yêu cầu của từng giao dịch để chọn lựa loại vận đơn phù hợp.